W połowie września 2012 r. sejm uchwalił nowelizację Prawa Zamówień Publicznych oraz Ustawy o Koncesji na Roboty Budowlane lub Usługi. Czy zmiany zaproponowane przez prezesa Urzędu Zamówień Publicznych będą korzystne dla wykonawców okaże się już wkrótce. Jak na razie zmiany nie zostały przyjęte pozytywnie przez Polski Związek Pracodawców Budownictwa (PZPB) oraz branżę budowlaną. Głos w sprawie zabrali: Marek Michałowski, Zbigniew Kotlarek, Adrian Furgalski oraz Henryk Klimkiewicz.

Nowelizacja ustawy Prawo Zamówień Publicznych. Stanowisko Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa (PZBP)

Nowelizacja Prawa Zamówień Publicznych oraz Ustawy o Koncesji na Roboty Budowlane lub Usługi, przygotowana przez prezesa Urzędu Zamówień Publicznych została uchwalona przez sejm 14 września 2012 r.

Polski Związek Pracodawców Budownictwa reprezentując branżę budowlaną podkreśla, iż niektóre zapisy tej ustawy a zwłaszcza art. 24., daje zamawiającym nowe podstawy wykluczania wykonawców z postępowań w drodze arbitralnych decyzji. Szczególny sprzeciw budzi możliwość arbitralnego wykluczenia z przetargu wykonawcy, który w poprzednich 3 latach zapłacił karę umowną w wysokości pow. 5% wartości kontaktu! Tymczasem kary umowne zamawiający jednostronnie określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i ich zastosowanie nie musi oznaczać iż zamawiający poniósł jakąkolwiek realną stratę. To oznacza, że zamawiający mogą wpisać kary osiągające 5% wartości zamówienia z powodu nawet błahych uchybień. Dodatkowo, wykluczenie ze wszystkich przetargów publicznych w kraju firmy, która w przeszłości odstąpiła od realizacji kontraktu de facto zmusza przedsiębiorców do działania na szkodę firmy. Wykonawcy będą zmuszeni realizować kontrakty nierealne i nieopłacalne.
Niepokój PZPB budzi też fakt, iż powyższe przepisy mogą być stosowane bez wyroku sądu, co jest sprzeczne z prawem Unii Europejskiej. Podobnie wypowiadało się Biuro Analiz Sejmowych, poddając w wątpliwość konstytucyjność przepisów pozostawiających wykluczenie poza kontrolą sądu.

W ocenie związku wprowadzenie tych zapisów będzie niezwykle szkodliwe dla sektora budowlanego oraz przejrzystości systemu zamówień publicznych w Polsce. To kolejna regulacja pogłębiająca nierównowagę praw i obowiązków stron umowy o zamówienie publiczne oraz  przerzucająca wszelkie ryzyko na wykonawców. Taka właśnie praktyka zamawiających m.in w kontraktach autostradowych powoduje obecną zapaść rynku budowlanego, utratę płynności finansowej przedsiębiorstw oraz upadłość coraz większej liczby firm budowlanych.
Tak sformułowane przepisy połączone z arbitralnością ich stosowania spowodują eliminację z przetargów zdecydowanej większości doświadczonych i kompetentnych firm, zaś w przetargach będą startować albo przedsiębiorstwa bez żadnej historii na rynku albo "biznesowi hazardziści", którzy nie będą mieli realnej możliwości realizacji zamówień!

Związek Pracodawców Budownictwa wielokrotnie podkreślał iż lekarstwem na problemy branży budowlanej jest realne sprawdzanie na etapie przetargu możliwości technicznych, przerobowych i finansowych oferentów (tzw. prekwalifikacja) nie zaś arbitralne decyzje zamawiających. Stosowanie tego typu praktyk i zapisów spowoduje niemożność realizacji ważnych inwestycji i marnotrawstwo środków publicznych ze szkodą dla Skarbu Państwa.

Zdaniem PZPB proces uchwalania ustawy przeczył zasadom uczciwego dialogu społecznego. Zignorowane zostały uwagi i poprawki zgłaszane m.in przez organizacje pracodawców, odwołano posiedzenia Komisji Gospodarki przed III czytaniem ustawy, co dowodzi braku chęci dialogu z tymi, którzy realnie odczują skutki fatalnych decyzji ustawodawcy. Dodatkowo w sytuacji postępującej zapaści branży budowalnej spowodowanej przede wszystkim polityką publicznych inwestorów w ostatnich latach, tego typu fatalne regulacje zaowocują dalszym pogorszeniem sytuacji branży a co za tym idzie wzrostem bezrobocia!

Opinie ekspetów z branży budowlanej

Marek Michałowski, prezes Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa - Związek Pracodawców wystapi do prezydenta Bronisława Komorowskiego, aby zawetował ustawę. W Polsce nie uda się stworzyć waunków FIDIC w pełni. Uważam, że bardzo ważna jest dobra prekwalifikacja, czego praktycznie się nie stosuje. Dajmy na to przetarg na remont mostu Grota-Roweckiego w Warszawie. Na prace projektowe i uzyskiwanie wszelkich zgód założono jedynie 4 miesiące. Jestem przekonany, że firma która wygra napewno znajdzie się na czarnej liście.

Zbigniew Kotlarek, prezes Polskiego Kongresu Drogowego - PKD nie neguje karania nierzetelnych wykonawców. Jednak nałożenie kary nie powinno odbywać się na szczeblu administracyjnym, od tego są sądy. Zdecydowanie lepsze w tej sytuacji byłyby rozwiązania FIDIC, np. negocjacje między stronami. Paragraf 24 jest poprawny, sprzeciw budzą dopisane 2 punkty - a i b, które dają możliwość wpisania na czarną listę firm bez wyroków sądowych.

Adam Furgalski, dyrektor Zespołu Doradców Gospodarczych "TOR" - zdarza się, że naliczanie kary jest nieuzasadznione (subiektywne). Nie ma w nowym Prawie Zamówień Publicznych możliwości zaskarżenia decyzji. Źle jest jeśli o wykluczenia z przetargu wykonawcy decyduje urzędznik.

Henryk Klimkiewicz, Zespołu Doradców Gospodarczych "TOR"- w Polsce zasady żółtego FIDIC-a są stosowane na wielu kontraktach, a w krajach starej UE  wyłącznie do inwestycji w ramach PPP. Natomiast przetargi np. na budowę autostrady realizowane są wg czerwonego FIDIC.

Zdjęcie: sxc.hu