Open Access (Artykuł w pliku PDF)

Open Access (Article in English PDF file)

Geoenvironmental assessment of site suitability for construction purposes

dr inż. Grzegorz Oleniacz, Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury
ORCID: 0000-0003-3318-0928
dr inż. Wanda Kokoszka, Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury
ORCID: 0000-0003-0486-9881
mgr inż. Dominik Ożóg, Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury
ORCID: 0000-0002-5213-9667
dr inż. arch. Anna Sikora, prof. PRz, Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury
ORCID: 0000-0002-3646-6924
dr hab. inż. Marta Słowik, prof. PL, Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury
ORCID: 0000-0001-9627-3625
dr hab. inż. Natalia Przesmycka, prof. PL, Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury
ORCID: 0000-0002-1755-2448
dr inż. Wojciech Gosk, Politechnika Białostocka, Wydział Budownictwa i Nauk o Środowisku ORCID: 0000-0001-5376-4686

Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. 

DOI: 10.15199/33.2023.12.10
Studium przypadku

Streszczenie. W środowisku geologicznym podłoża budowlanego i otaczającego go terenu mogą występować: ruchy osuwiskowe; osiadanie zapadowe w utworach lessowych; deformacje powierzchni związane z eksploatacją surowców; erozja powierzchniowa i deformacje filtracyjne; zjawiska krasowe; zmienność parametrów geotechnicznych związana z dociążeniem lub odciążeniem podłoża, ze zmianami wilgotności; temperatury oraz obecnością zanieczyszczeń; reakcja gruntów ekspansywnych (skurcz i pęcznienie); zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych; powodzie oraz podtopienia. Duże znaczenie w planowaniu przestrzennym miast i gmin mają mapy obszarów predysponowanych do występowania tego rodzaju zjawisk i opracowana na ich podstawie ocena przydatności terenu pod zabudowę. W artykule przedstawiono mapowanie przydatności inwestycyjnej terenu na bazie metody Van Westena. Opisano sposób pozyskiwania danych wejściowych z wykorzystaniem aktualnych baz systemowych (SOPO, ISOK), map geologicznych i hydrogeologicznych oraz lokalnej wiedzy eksperckiej. Opracowano finalną mapę przydatności dotyczącą Rzeszowa.
Słowa kluczowe: geośrodowisko; indeksowa metoda statystyczna; mapa przydatności do zabudowy; Rzeszów.

Abstract. Among the changes that may occur in the geological environment of the built environment and the surrounding area are: landslide movements, subsidence in loess formations, deformation of the surface associated with the exploitation of raw materials, surface erosion and filtration deformation, karst phenomena, variability of geotechnical parameters associated with the loading or unloading of the subsoil, with changes in humidity, temperature, the presence of contaminants, the reaction of expansive soils (shrinkage and swelling), changes in the location of the groundwater table and its chemistry, floods and flooding. Of great importance in the spatial planning of cities and municipalities aremaps of areas predisposed to the occurrence of such phenomena and the assessment of the suitability of land for development developed on their basis. The article presents a methodology formapping the investment suitability of land based on the Van Westen method. The method of obtaining input data based on current system databases (SOPO, ISOK), geological, hydrogeological maps, local expertise is described. The final suitabilitymap for the selected area of Rzeszow – was developed.
Keywords: geoenvironment; index statistical method; buildability map; Rzeszow.

Literatura
[1] JoerinF, Theriault M, Musy A. Using GIS and outranking multicriteria analysis for land-use suitability assessment. Geographical Information Science. 2001, DOI: 10.1080/13658810051030487.
[2] Brail RK, Klosterman RE. Planning Support Systems, ESRI Press, Redlands, CA; 2001.
[3] Collins MG, Steiner FR, Rushman MJ. Land-use suitability analysis in the United States: historical development and promising technological achievements. EnvironmentalManagement. 2001, DOI: 10.1007/s002670010247.
[4] Store R, Kangas J. Integrating spatialmulti-criteria evaluation and expert knowledge for GIS-based habitat suitabilitymodelling. Landscape and Urban Planning. 2001, DOI: 10.1016/S0169-2046 (01) 00120-7.
[5] Kalogirou S. Expert systems and GIS: an application of land suitability evaluation. Computers. Environment and Urban Systems. 2002, DOI: 10.1016/S0198-9715 (01) 00031-X.
[6] Eastman JR. Idrisi for Windows, Version 2.0: Tutorial Exercises, Graduate School of Geography. Clark University, Worcester, MA; 1997.
[7] Kaiser EJ, Godschalk DR, Esnard AM. Hypothetical city workbook: exercises, spreadsheets, and GIS data to accompany Urban land use planning. University of Illinois Press; 1998.
[8] Steiner F, Mc Sherry L, Cohen J. Land suitability analysis for the upper Gila River watershed. Landscape and Urban Planning. 2000; DOI: 10.1016/S0169-2046 (00) 00093-1
[9] Cova TJ, Church RL, Exploratory spatial optimization and site search: neighborhood operator approach. Computers, Environment and Urban Systems. 2000, DOI: 10.1016/S0198-9715 (00) 00015-6.
[10] Malczewski J. GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Progress in Planning. 2000, DOI: 10.1016/j. progress. 2003.09.002
[11] Aerts J. Spatial decision support for resource allocation: integration of optimization, uncertainty analysis and visualization techniques. PhD Thesis. Faculty of Science, University of Amsterdam, 2002.
[12] Xiao N, Bennett DA, Armstrong MP. Using evolutionary algorithms to generate alternatives for multiobjective site-search problems. Environment and Planning A. 2002, DOI: 10.1068/a34109.
[13] Henning W. Rzeszowski alfabet miejsc często juz zapomnianych i osób z nimi związanych. Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu. Rzeszów, 2012.
[14] Szmytkie R, Krzysztofik R. The processes of incorporation and secession of urban and suburban municipalities: The case of Poland. Norsk Geografisk Tidsskrift – Norwegian. Journal of Geography. 2019, 73. 1-18. DOI: 10.1080/00291951.2019.1604567.
[15] Van Westen CJ, Ranwers N, Terlin MTJ, Soeters R. Prediction of the occurrence of slope instability phenomena through GIS-based hazard zonation. Geologische Rundschau. 1997, 86: 404–14.
[16] Wojciechowski T, Borkowski A, Perski Z, Wójcik A. Dane lotniczego skaningu laserowego w badaniu osuwisk – przykład osuwiska w Zbyszycach (Karpaty zewnętrzne). Przegląd Geologiczny. 2012, 60: 95 – 102.

Przyjęto do druku: 16.11.2023 r.

Materiały Budowlane 12/2023, strona 47-50 (spis treści >>)