dr hab. inż. arch. Paweł Kirschke, Politechnika Wrocławska, Wydział Architektury
mgr inż. arch. Aleksandra Kozaczek, Politechnika Wrocławska, Wydział Architektury

Autor do korespondencji e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI: 10.15199/33.2017.11.45

Architektura wrocławskich obiektów straży pożarnej z przełomu XIX i XX w. ma dużą wartość estetyczną i jest świadectwem rozwoju myśli technicznej tej epoki. Z siedmiu przedwojennych remiz ocalały cztery, pełniące nadal pierwotną funkcję. Pomimo iż projektanci tworzyli te strażnice z uwzględnieniem najnowszych standardów, obecnie większość zastosowanych w nich rozwiązań technicznych stała się archaiczna, a uszkodzenia powstałe w czasach II wojny światowej i naturalne zużycie sprawiają, że stan techniczny budynków jest zły. Wymusza to konieczność prowadzenia remontów i przebudów usprawniających funkcjonowanie jednostek ratowniczo-gaśniczych. Działania te mogą prowadzić do destrukcji ich zabytkowej struktury, czemu sprzyja skomplikowana sytuacja własnościowa oraz fakt, że obiekty te nie są wpisane do rejestru zabytków. W wielu europejskich miastach, gdzie pojawił się podobny problem, zdecydowano się na budowę nowych remiz i rewitalizację założeń historycznych. Przystosowuje się je do funkcji komercyjnych lub kultury, tworząc kameralne muzea, gdzie eksponowane są pojazdy i sprzęt gaśniczy, hydranty czy sygnalizatory pożarowe. Przeanalizowanie reprezentatywnych przykładów takich działań adaptacyjnych daje możliwość stworzenia scenariuszy przydatnych w przypadku wrocławskich strażnic, a w szczególności najbardziej wartościowego architektonicznie kompleksu przy ul. Gdańskiej.

Słowa kluczowe: architektura obiektów straży pożarnych; rewaloryzacja; adaptacja na cele użyteczności publicznej; Wrocław.

* * *

Strategies for the reconstruction of the fire stations in Wroclaw against selected european projects

The architecture of Wroclaw fire stations at the turn of the 19th and 20th centuries has a high aesthetic value and is a testimony to the development of technical thought of this epoch. Of the seven pre-war stations, only four have survived and still perform their original function. Although designers created these fire stations with the latest standards, most of their technical solutions today are archaic, and the damage caused during World War II, the natural wear and tear resulting from long-term use make the technical condition of the buildings poor. This necessitates the need for repairs and remodeling to improve the functioning of rescue and firefighting units. These actions can lead to the destruction of their historical structure, which is conducive to complicated ownership situation and to the fact that these objects are not included in the register of monuments. In many European cities, where a similar problemarose, it was decided to build new stations and revitalize historical assumptions. They are then tailored to commercial or cultural functions, creating intimate museums, where vehicles, firefighting equipment, hydrants, and fire alarms are exhibited. The analysis of representative examples of such adaptation activities gives the possibility to create scenarios for the use of Wroclaws fire stations and, in particular, of the most architecturally valuable complex on Gdanska Street. 

Keywords: architecture of fire station; regeneration; adaptation to public functions; Wroclaw.

Literatura
[1] Breslauer Bezirksverein deutscher Ingenieure. 1911. „Die Feuerwehr”. Industrie und Ingenieurwerke in Mittel- und Niederschlesien: Festschrift zur 52. Hauptversammlung des Vereines deutscher Ingenieure in Breslau am 10. bis 14. Juni 1911. Wrocław. Breslauer Bezirksverein Deutscher Ingenieure.
[2] Gryglewska Agnieszka. 1999. Architektura Wrocławia XIX i XX wieku w twórczości Richarda Plüddemanna. Wrocław.
Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
[3] Jabłoński Stanisław. Karta Ewidencyjna Remizy Straży Pożarnej przy ul. Gdańskiej 11.
[4] Kos-Zabłocka Agnieszka. 2006. Zrozumieć miasto. Centrum
Wrocławia na drodze ku nowoczesnemu city 1807 – 1858. Wrocław. Via Nova.
[5] Kozaczek Aleksandra. 2017. „Architektura Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 9 przy ul. Borowskiej we Wrocławiu (dawne Feuerwache VII Bohrauerstr)”. Dziedzictwo architektoniczne. Rekonstrukcje i badania obiektów zabytkowych. Wrocław. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
[6] Kozaczek Aleksandra. 2017. „Architektura wrocławskich zespołów straży pożarnej na przełomie XIX i XX w.”. Zeszyty naukowe t. I. Wrocław – Katowice. Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.
[7] Kwaśniewski Artur. 2011. „Siedziba Wrocławskiego Centrum
Badań – Europejskiego Instytutu Technologicznego EIT+, d. zakład dla ubogich i nieuleczalnie chorych, ul. Stabłowicka 147 – 149”. Leksykon architektury Wrocławia. Via Nova.
[8] Okólska Halina. Nadburmistrzowie i inni urzędnicy Magistratu Wrocławia 1808 – 1933. 2007. Wrocław. Oficyna Wydawniczo-Reklamowa Hanna Wolska.
[9] Ostrowska Marta. 2011 „Budynek Straży Pożarnej, ul. Gdańska 11”. Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław. Via Nova.
[10] Projekty Feuerwache IV przy Danzigerstr 13. obecnie Jednostki PSP nr 2 przy ul. Gdańskiej 11. Archiwum Budowlane Miasta Wrocławia, teczka: MAt-AB-145828.
[11] www.wien.gv.at/menschen/sicherheit/feuerwehr/museum (dostęp 15.06.2017 r.).
[12] www.muenchen.de/rathaus/Stadtverwaltung/Kreisverwaltungsreferat/Branddirektion-Muenchen/Wir-ueber-uns/Historie/Muenchner-Feuerwehrmuseum.html (dostęp 15.06.2017 r.).
[13] www.architektur-bildarchiv.de/image/Zollamt-Holzhafen-und-Feuerwache-5-Bremen-34178.html (dostęp 17.06.2017 r.).
[14] www.londonist.com/2013/01/planned-fire-station-closures-released (dostęp 17.06.2017 r.).
[15] www.korfantow.pl/2738/oddanie-do-uzytku-zabytkowej-remizy-w-korfantowie. html (dostęp 15.06.2017 r.).

Otrzymano: 06.09.2017 r.

Przeczytaj cały artykuł >>

Materiały Budowlane 11/2017, str. 109-113 (spis treści >>)